|
ئیتاڵیا ئیقامەی دوو ساڵی بۆ پەنابەری ڕاگرت
رووداو - رۆما
حكومەتی ئیتاڵیا گۆڕانكاری لە سیاسەتی بەخشینی مافی پەنابەری و وەرگرتنی كۆچبەراندا دەكات، گۆڕانكارییەك كە بەگوتەی یاساناسان هەم سیاسی و هەم یاساییە، بۆیە ناتوانرێت بەری پێبگیرێ.
لە دوایین هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئیتاڵیا و ئەنجوومەنی پیراندا، پارتە راست و پۆپۆلیستەكان توانییان زۆرینەی كورسییەكان ببنەوە. ئەوان لە سەروبەندی بانگەشەی هەڵبژاردندا بەڵێنیان بە دەنگدەرانیان دا، ئەگەر بگەنە دەسەڵات، چاو بە دۆسیەی وەرگرتنی كۆچبەراندا دەخشێننەوە و رێگەنادەن وڵاتەكەیان پڕ بێ لە كۆچبەر.
ئەوان ئێستا لە دەسەڵاتدان، خەریكی جێبەجێكردنی بەڵێنەكانی بانگەشەی هەڵبژاردنن و دەستیان كردووە بە گۆڕانكاری لە سیاسەتی بەخشینی مافی پەنابەری و نیشتەجێكردنی كۆچبەران.
فەرمانگەی كۆچ و كۆچبەرانی ئیتاڵیا جگە لە موڵەتی مانەوە بۆ خوێندن و كاروباری بازرگانی، پێشتر سێ جۆر مافی پەنابەری دەدایە كۆچبەران، یەكەمیان (ئەسیلۆ پۆلیتیۆ) واتە مافی پەنابەری سیاسی كە بۆ ماوەی پێنج ساڵە. جۆری دووەمیان (پرۆتیزیۆنی سوسیداریا) واتە مافی پەنابەری پاراستن و داڵدەدانی هاووڵاتیانی ناوچە نائارامەكان كە ئەویش بۆ ماوەی پێنج ساڵە.
جۆری سێیەمی مافی پەنابەری لە ئیتاڵیا پێیدەگوترێ (پرۆتیزیۆنی ومانیتاریا)، واتە داڵدەدان و پاراستنی مرۆیی ئەوكاتەی كە كۆمیسیۆنی كۆچبەران داواكاریی پەنابەرەكە بۆ پاراستنی مافی نێودەوڵەتی قەبووڵناكات، ئەگەر ئەو كۆچبەرە بەڵگەنامەی وڵاتەكەی لەبەردەستدابوو، ئەوكاتە كۆمیسیۆنی باڵا رێگەی مافی مانەوە بەو كۆچبەرە دەدات بۆ ماوەی دوو ساڵ، ئەویش بەپێی بڕیاری ژمارە 266ی ساڵی 1998 كە لەلایەن نەتەوەیەكگرتووەكانەوە دەرچووە.
سلینیا جۆرجانۆ، شارەزای یاسا و ئاگادار لە كاروباری كۆچبەران دەڵێت: "حكومەتی ئیتاڵیا پابەندە بە رێككەوتنە نێودەوڵەتییەكان سەبارەت بە وەرگرتنی كۆچبەران و پێدانی مافی مانەوە، بەڵام ئێستا هەندێ گۆڕانكاری كردووە، ئەمەش جۆرێكە لە قورسكردنی باری سەرشانی كۆچبەران، بۆ ئەوەی ئەو گوشارانەی لەسەر حكومەت هەیە كەمببێتەوە، بەڵام لەهەمان كاتیشدا حكومەتی ئیتاڵیا ناڵێت چیدی كۆچبەران وەرناگرین".
بەگوتەی سیلڤینیا، حكومەتی نوێی ئیتاڵیا گۆڕانكاری لە جۆری سێیەمی مافی پەنابەریدا كردووە كە بەپێی ئاماری كۆمیسیۆنی كۆچ زۆرترین كۆچبەر لە ئیتاڵیا ئەو جۆرە لە ئیقامەیان هەیە. بەتایبەتی ئەو كۆچبەرانەی وڵاتانی ئەفریقا كە لەبەر هەژاری و خراپیی باری ئابووری پەنایان بردووەتە بەر ئیتاڵیا.
سەبارەت بە كۆچبەرانی وڵاتانی عێراق و سووریا و ئەفغانستانیش كە شەڕی تیرۆریان تێدایە، گوتی: "ئەم وڵاتانە هێشتا وەكو وڵاتانی نائارام پۆلێندەكرێن، بەڵام پێویستە لەسەر كۆچبەرانی نایاسایی كە دەچنە كۆمیسیۆنی كۆچ بەڵگە و هۆكاری كۆچكردنیان بسەلمێنن".
جۆرجانۆ پێیوایە، بڕیارە نوێیەكانی حكومەت لەبارەی كۆچبەرانەوە لایەنی سیاسی و یاساییان هەیە. بۆ نموونە ئەو كۆچبەرانەی مافی مانەوەی جۆری سیاسی و داڵدەدان و پاراستنیان پێ نەدەدرا كە بۆ ماوەی پێنج ساڵە، حكومەت داواكەی بە یەكجاری رەتنەدەكردنەوە، لە جیاتی ئەوە جۆری سێیەمی مافی پەنابەری پێدەدان، واتە رێگەی دەدان دوو ساڵ بمێننەوە. بەڵام ئێستا جۆری سێیەمی مافی پەنابەری نەماوە، تەنیا بۆ هەندێك حاڵەتی تایبەت نەبێ. ئێستاش زۆربەی ئەو كۆچبەرانەی روو لە ئیتاڵیا دەكەن، جۆری سێیەمی مافی كۆچبەری دەیانگرێتەوە، بەم جۆرەش كۆچبەران لەمەودوا بە زەحمەت مافی مانەوە لە ئیتاڵیا وەردەگرن.
سیلیڤیا جۆرجانۆ دەڵێت: "پێشتر حكومەت لەگەڵ چەند گرووپ و شوێنی تایبەت بەهاوكاریی كۆچبەران گرێبەستی كردبوو، هاوكاریی ئەو پرۆژانەی دەكرد، بەڵام ئێستا حكومەت دەستیكردووە بە گۆڕانكاری و هاوكارییەكانی گۆڕیووە، كۆچبەر پاش وەرگرتنی مافی پەنابەری تەنیا بۆ ماوەی شەش مانگ لەلایەن حكومەتەوە هاوكاری دەكرێ، دوای ئەو ماوەیە پێویستە خۆی كار بدۆزێتەوە و شوێنی نیشتەجێبوون بۆ خۆی دابینبكات".
پێشتر حكومەتی ئیتاڵیا لە مەسەلەی پێدانی مافی پەنابەری جیاوازی لە نێوان هەرێمی كوردستان و عێراق نەدەكرد، بەهۆی داعشەوە هەردوو ناوچەكە بە نائارام دانرابوون، بەڵام ئێستا حكومەت هەنگاو بە هەنگاو هەرێمی كوردستان لە عێراق جیادەكاتەوە و دەیخاتە زۆنی ئارام.
ئارام حوسێن، كۆچبەرێكی كوردی هەرێمی كوردستانە، نزیكەی ساڵێك و پێنج مانگە لە ئیتاڵیایە و چاوەڕێی وەرگرتنی مافی پەنابەرییە، بەڵام فەرمانگەی كۆچ و كۆچبەرانی ئیتاڵیا كە لەنێو كۆچبەراندا بە "كۆمیسیۆن" ناسراوە، تاوەکو ئێستا وەڵامی ئارام-یان نەداوەتەوە.
ئارام بە (رووداو)ی گوت: "پێش ئەوەی بێم بۆ ئیتاڵیا دەیانگوت بڕۆ بۆ ئیتاڵیا، چاوت دابخە و بیكەرەوە ئیقامەت وەرگرتووە. بەڵام ئەوە ساڵێك زیاترە لێرەم و خەون بە ئیقامەوە دەبینم. هێشتا دیارنییە كەی ئیقامەم دەدەنێ".
بەرپرسانی كابینەی نوێی حكومەتی ئیتاڵیا بەردەوام گفتوگۆی چڕ لەسەر پرسی كۆچبەران دەكەن، پێشتر لە یەكێك لە دانیشتنەكانی بەرپرسان و وەزیرانی ناوخۆی یەكێتیی ئەوروپادا گفتوگۆیەكی توند لە نێوان وەزیری ناخۆی ئیتاڵیا، ماتیۆ سالڤینی و وەزیری دەرەوەی لۆكسەمبۆرگ، جان ئەسلبۆرن دروستبوو.
وەزیری دەرەوەی لۆكسەمبۆرگ رایگەیاند "كۆمەڵگای ئەوروپی بەرەو پیری دەچێ، بۆیە پێویستمان بەوەیە هاوكاریی كۆچبەرانی گەنج و منداڵان بكەین، بۆ پڕكردنەوەی ئەو جیاوازییەی لە كۆمەڵگای ئەوروپیدا هەیە، بێگومان كەمبوونەوەی گەنج و منداڵ مەترسییە بۆ داهاتوو".
لە بەرامبەر ئەو پیشنیاز و قسانەی وەزیری دەرەوەی لۆكسەمبۆرگدا، وەزیری ناوخۆی ئیتاڵیا گوتی "ئێمە لە ئیتاڵیا بۆچی ئەم بۆشاییە بەناوی پیربوونی كۆمەڵگای ئەوروپی پڕ بكەینەوە و هاوكاریی كۆچبەران بكەین، بێگومان شتی وا ناكەین، لەجیاتی ئەوەی یارمەتی بدەینە منداڵێكی ئەفریقایی یان كۆچبەرێكی دیكە، باشترە ئەو پارەیە بۆ كۆمەڵگای خۆمان خەرج بكەین".
وەزیری دەرەوەی لۆكسەمبۆرگ قسەكانی بە وەزیرە ئیتاڵیاكە بڕی و بە توانجەوە گوتی: "تا ئێستاش دەیان هەزار هاووڵاتی ئیتالی لە لۆكسەمبۆرگ دەژین و هاوكاریی منداڵەكانیشیان دەكرێ".
كۆچبەران ناچن بۆ ئیتاڵیا
بەپێی ئەو ئامارانەی لە میدیاكانی ئیتاڵیاوە بڵاوكراونەتەوە، چوونی كۆچبەران بۆ ئیتاڵیا كەمی كردووە. بۆ نموونە ساڵی رابردوو 111 هەزار و 478 كۆچبەر روویان لە ئیتاڵیا كردبوو، بەڵام ئەمساڵ تەنیا 21 هەزار و 578 كۆچبەر لە ئیتاڵیا ناویان تۆمار كراوە. بەپێی هەواڵێكی ماڵپەڕی لینیوسی ئیتاڵی، لەو كۆچبەرانەی ئەمساڵ روویان لە ئیتاڵیا كردووە، 21%یان تونسین، 14%یان خەڵكی ئەریتیریان. 8% یان سوودانین، 6%یان عێراقین، 6%یان پاكستانین.
هەر بەپێی ماڵپەڕەكە 72%ی كۆچبەران لە رەگەزی نێرن، 9%یان لە رەگەزی مێن و 19%یشیان منداڵ و نەوجەوانن.
به‌روار: 06/12/2018
753 جار خوێندراوه‌ته‌وه
|